De tuin leeft. Alles groeit, alles bloeit en ineens sta je daar met een blik vol twijfel.
“Hebben we deze geplant? Of is dit onkruid?”
Zeker in een biodiverse tuin waar je ruimte geeft aan spontane groei, is het niet altijd duidelijk wat hoort bij je oorspronkelijke beplantingsplan en wat zichzelf spontaan heeft aangediend. En eerlijk is eerlijk: soms weet ik het zelf ook niet meer.
Bijvoorbeeld dat frisgroene plantje dat zich tussen de veldsalie (Salvia pratensis) en de kruipklokje (Campanula poscharskyana) wringt. Staat dat daar nou… toevallig? Of was het onderdeel van het plan van de hovenier?
Onkruid bestaat niet, of toch wel?
De term ‘onkruid’ is eigenlijk oneerlijk. Het is geen officiële plantensoort. Het betekent simpelweg: een plant op een plek waar jij ‘m niet wilt.
Sommige soorten zijn invasief of overwoekeren de planten die je wél wilt houden, zoals haagwinde of zevenblad. Andere zogenaamde onkruiden zijn juist belangrijke waardplanten voor insecten of maken je bodem gezonder. Denk aan brandnetels, duizendblad of paardenbloem.
In een natuurlijke tuin is niet alles strak en netjes. Het doel is niet controle, maar evenwicht.
Zo herken je wat er thuishoort
Wil je weten of een plant bewust is aangeplant of dat het een spontane groeier is? Met deze tips wordt het makkelijker:
Maak foto’s van je tuin bij aanplant
Een simpele tip, maar goud waard. Kijk terug wat waar stond in de eerste weken. Zelfs als planten nog klein waren, geeft het houvast.
Vraag een beplantingsplan of plattegrond aan je hovenier
Als je met een tuinontwerper of hovenier hebt gewerkt, kun je vaak een digitaal beplantingsplan krijgen. Vraag het alsnog op als je het nog niet hebt.
Gebruik plantherkenningsapps
Apps zoals ObsIdentify, Flora Incognita, PictureThis of PlantNet helpen je om planten (en ook “onkruiden”) te determineren aan de hand van een foto. Super handig bij twijfel.
Let op het groeipatroon
Gegroepeerde planten met regelmaat zijn vaak bewust geplant. Spontane zaailingen komen vaak random op, of nét tussen voegen of paden.
Observeer de bloem en de bestuivers
Is het een nectarplant? Trekt het bijen aan? Dan zou het zomaar een waardevolle gast kunnen zijn. Twijfel? Even laten staan.
Bodemindicatoren kunnen ook iets vertellen
Brandnetel? Vaak stikstofrijk. Paardenbloem? Verdichte bodem. Onkruid zegt vaak net zoveel over je bodem als over je beplanting.
Twijfel? Laat het even staan
In de Inheemse Oase geldt een simpele regel: als we twijfelen, geven we het de tijd.
Soms is iets in het begin onopvallend, maar blijkt het weken later een fantastische bloeier of een schuilplek voor insecten. Door te observeren in plaats van direct te verwijderen, geef je ruimte aan ontdekking.
Als het dan tóch niet blijkt te passen? Dan kun je altijd nog ingrijpen. Liefst met de hand, of met biologische middelen als het om plagen gaat (denk aan slakken of luizen, daar helpt Rootsum.nl ons dan weer bij).
Slimme hulp bij herkenning en overzicht
Wil je overzicht? Maak een tuinschets met foto’s of bordjes. Zo weet je waar vaste planten staan en waar ruimte is voor spontane groei.
En onthoud: niet elke gast is een indringer. Sommige planten die spontaan opkomen, blijken later onmisbaar voor je tuinbalans of gewoonweg prachtig als ze bloeien.
Niet alles hoeft strak
Je tuin hoeft geen wedstrijd te winnen voor netheid. Laat ruimte voor verwondering, voor rommelige schoonheid, voor het verhaal dat zich onder je ogen ontvouwt.
De Inheemse Oase leert ons elke dag dat het verschil tussen onkruid en schoonheid soms alleen een kwestie van perspectief is.